De kunst van de eenvoud

 

Ingrid Van Kogelenberg
Aquarel 2 - Rood en Indigo - januari 2021

Vol bewondering laaf ik me aan het werk van de Japanse meesters van de sumi-e / inktschilderingen en de ukiyo-e / houtsneden over het voorbijgaande leven. De tekeningen zijn zo zuiver, de composities zo uitgebalanceerd, de lijnvoering zo perfect.

De Japanse meesters bekwamen zich door ogenschijnlijk steeds weer hetzelfde te schilderen, steeds accurater, steeds dichter bij het ultieme. 

In deze werken is er ruimte, voor het onuitspreekbare, voor de verbeelding.

Het Japanse concept 'ma' betekent: de belichaamde leegte. De ruimte wordt tastbaar door de vorm. 

De toeschouwer maakt het beeld heel, door lang te kijken en het te verbinden met de eigen gewaarwording. 

De bedrieglijke eenvoud blijkt aartsmoeilijk te bereiken. Liever dan me door zoveel vakmanschap te laten afschrikken, kies ik ervoor me door deze meesters te laten inspireren.

Al schilderend zoek ik iets van die puurheid. Met heel veel mededogen kijk ik naar mezelf, wetend dat wat ik maak ontzettend ver af staat van de perfectie. 

Er is een niet te stillen verlangen gewekt in mij, om in mijn tekeningen aan een essentie te raken, er minstens naar te streven, beseffend dat die altijd oneindig ver van me af zal staan. 

Ingrid Van Kogelenberg 
Aquarel 2 - Rood en Indigo - januari 2021

Het mooiste voorbeeld van ‘ma’ in de beeldende kunst is misschien wel het kamerscherm met
'De dennen' van Hasegawa Tōhaku (1539 – 1610).

De kunstenaar beperkt zich tot het strikt noodzakelijke,
De tekening verbindt ons met al wat is. We voelen de adem en de verstilling, waardoor die ook in ons kan zijn.  

 

Een verrassend kleurenpalet

 

En opeens is daar de rozerode kleur... 

Het internet leert me dat roze kalmerend werkt op de menselijke geest. Wie dol is op deze kleur zou een zachtaardig karakter hebben en is best geïnteresseerd in anderen, maar toch vooral in zichzelf. Een sterke aversie tegen geweld kan zover gaan dat een roze type volkomen van streek raakt van harde nieuwsfeiten. Hierdoor heeft deze persoon de neiging om zich af te sluiten van de realiteit. Ook is een 'roze' mens vaak creatief, warm en romantisch. Ik vermoed dat het wel opgaat voor mij. 

De rest van de dag leef ik la vie en rose, ondergedompeld in deze omarmende kleur. Tere bloemblaadjes ontvouwen zich op het papier. De Koningin van de Paddenstoelen (1) houdt een oogje in het zeil. Een konijn kleedt zich uit. 

"Il ya des jours où on a tellement besoin de tendresse", fluistert een vrouw redelijk indringend in een Franse chanson, waarvan de titel me misschien straks weer te binnen schiet. 

(1) Titel bedacht door Inge Verjans

Het intense speelplezier van de kleuter

 

Alles begint bij het contact met de materie: de verf, het water, het penseel, het papier. Op het gevoel stel ik een kleurenpalet samen dat past bij mijn stemming van dat moment. Het basispallet - wat ik nu al een aantal dagen gebruik - bestaat uit: okergeel, licht ultramarijn, blauwpurper en wit. Op een porseleinen eetbord meng ik de kleuren in verschillende samenstellingen. Zo heb ik een oneindig aantal tussentonen ter beschikking. 

Ik zit rustig. Ik adem. Ik ben aanwezig. 

Ik doop het penseel in het water, in de verf. Maak contact met het papier. Ik ben voor de volle honderd procent aanwezig in het uiteinde van mijn penseel. Er groeit een vorm uit die vraagt naar geel, naar blauw, naar purper. Die vraagt naar water, naar tijd. In de vlek die ontstaan is, zie ik een figuur die geboren wil worden. Het is net een rorschachtest. Minutieus werk ik op de details met zeer fijne penselen. Langzaamaan komt de figuur tot leven en doet ze wat ik denk dat ze moet doen. 

Ik besef dat dit erg overeenkomt met het intense plezier dat ik beleefde als kleuter aan het ontdekken van de wereld. Het is steeds verwondering die mij drijft naar de volgende stap.