Schetsboek

 

Grootouders en kleinkinderen

Het is helemaal niet leuk als je je grootouders voor lange tijd niet kan zien. Gelukkig is er "Het Opa en Oma  ABC" uitgegeven bij Lannoo. 

Het is een heen-en-weer-invulboek waarbij grootouders en kleinkinderen zich samen verdiepen in hun familiegeschiedenis. Hoe was voor opa of oma om tiener te zijn? Wat was hun favoriete outfit? Waar droomden zij van? En welke levenservaringen hebben de kleinkinderen al verworven? 

Door het uitwisselen van kleine creatieve opdrachten, bedenkingen en tekeningen gaan beide generaties in interactie.

In dit invulboek schrijven grootouders hun geschiedenis en ontdekken kleinkinderen hun wortels. 

De magische schaduwfiguren van Beer en Haas zorgen voor de poëzie en een filosofische kijk op het leven. Dit is een echt boek. Je kan het voelen en ruiken. 

Bezieling

Uit de schilderexperimenten komen vogels tevoorschijn. Vogels met een wel heel eigen logica. Ondertussen heb ik het opgegeven alles te proberen begrijpen wat ik schilder.

Anders dan bij tekenen toont het materiaal de weg, de hand volgt. Intuïtief vind ik de kleur, de juiste verhouding tussen nat of droog. In een trance schilder ik vogel na vogel na vogel. Zo tastend tracht ik de waarachtigheid van het wezen te pakken te krijgen.

Elk papier vraagt om zijn eigen techniek.
Het 'slechtste' papier kan de mooiste effecten opleveren. Het is altijd een combinatie van dynamiek, materiaal en drager. Dit goedkopere schetspapier (Doré-Profi-Block fur Zeichnung und Skizze, gekocht bij De Wieuw) heeft een zuigend effect waardoor de kleur mat wordt. Er ontstaan mooie eilandjes. Het resultaat was spannend maar voelt niet 'af'. Ik laat de schilderingen een paar weken in de schuif liggen. Nu, weken later, breng ik op de basis-schildering plantmotieven aan die de vogels - naar mijn gevoel - een soort ziel verlenen.

Het decoratieve element heeft iets van ouderwets handwerk. De aandacht en de zorg die ik er aan besteed, is de voorwaarde voor het welslagen. Geen streepje mag gratuit zijn. Ik herinner me daar ooit iets over gelezen te hebben.

René Smeets in Ornament, symbool &teken, Cantecleer 1973, p. 69: "Ornament is een tekentaal, die voorkomt uit de diepere regionen der menselijke natuur. De spontane ontroeringen der menselijke natuur verlangen naar meer gebonden vormen. De gebonden en zichtbare vormen schuilen in de levenskrachten, die in het menselijk lichaam en in de hele natuur werkzaam zijn: de tweetakt van de adem en de klop van het hart; de wisseling van dag en nacht, van licht en donker; het ritme der seizoenen en het op en neer van eb en vloed. Het ritmisch verloop van alle levensverrichtingen in de schepping met hun op- en neergaande of heen-en weerkerende beweging komt overeen met die krachten , waaruit het échte, levende ornament van de aanvang af steeds is voortgekomen."

In beweging

"Agaat" Ik volg het penseel. 

Het overkomt iedereen die graag creatief bezig is. Je gaat aan je tekentafel zitten vol blijde verwachting maar er gebeurt niets. Het stroomt niet. Wekenlang was het al zo. Frustratie en een fysieke pijn zetten zich vast bij mijn middenrif.

In dat diepe dal herinnerde ik me toch de woorden van Shaun McNiff (art therapist): Maak al schilderend een beweging, herhaal die. Je zal merken dat er een verschuiving plaats zal vinden. Geef je over aan het proces. Je ego zet een stap opzij en kijkt naar het spel.

Gouden woorden! Het spelplezier is terug. Mijn ego dat zo graag wil dat ik iets belangwekkends maakt, snoer ik de mond. Pas als ik besluit mijn werk tentoon te stellen, is het nuttig die kritische stem te horen. Maar nu even niet.

Dat ik voor schilderen koos, is geen toeval. Het medium leidt me. Eerder dan bij tekenen waar ik mijn wil opleg aan het potlood om tot een vorm te komen. Al kan dat zeker ook intuïtief gebruikt worden.

"Beweging"

Carl Gustav Jung heeft ook met creatieve droogte te kampen gehad. Na de breuk met Sigmund Freud, heeft hij dagenlang aan de rand van een meer gespeeld met steentjes, zand en water. Daaruit ontstond een nieuwe vruchtbare bodem voor zijn meest typische werk.

Het wonderlijke is dat je vanzelf vrolijk wordt als je maar in beweging blijft. Er is de intentie om iets te maken. Je omarmt het proces. Je wordt één met je materiaal. De rest is bijzaak. Je speelt als een kind en de wereld ligt aan je voeten.